کد مطلب:27742 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:20

گنجینه پرسمان » اديان و مکاتب

دين چيست؟

جواب اجمالي: (1)

در تفسير دين آرا و مطالب گوناگوني از سوي غربيان مطرح گشته و در تعابير قرآني «دين» در دو مورد استعمال شده است: 1ـ هر گونه اعتقاد به قدرت غيبي، چه حق باشد و چه باطل: «لكم دينكم ولي دين» 2 ـ خصوص اديان الهي: «ان الدين عندالله الاسلام».

در تعريف دين، توجه ما به همان استعمال دوم لفظ «دين» است، كه خاص اديان الهي و داراي سطوح و مراحل مختلفي، مانند دين نفس الامري و دين مرسل، است.

جواب تفصيلي: (1)

در تفسير «دين» آرا و مطالب گوناگوني از سوي غربيان مطرح شده است. «جان هيك» در كتاب «فلسفه دين» تعاريف گوناگوني از ديدگاه هاي مختلف درباره ي دين نقل مي كند:

أ) تعريف روان شناختي: «دين احساسات، اعمال و تجربيات افراد در هنگام تنهايي، آنگاه كه خود را در برابر هر آنچه كه الهي مي نامند، مي يابند.» (ويليام جيمز)

ب ) تعريف جامعه شناختي: «مجموعه اي از باورها، اعمال، شعاير و نهادهاي ديني كه افراد بشر در جوامع مختلف بنا كرده اند.» (تالكوت پارسونز)

ج) تعريف طبيعت گرايانه: «مجموعه اي از اوامر و نواهي كه مانع عملكرد آزاد استعدادهاي ما مي شود.» (اس. رايناخ) و همان رويكرد با همدلي بيشتر: «دين همان اخلاق است كه احساس و عاطفه به آن تعالي، گرما و روشني بخشيده است.» (ماتيو آرنولد)

د) تعاريف ديني، مانند: «دين اعتراف به اين حقيقت است كه كليه موجودات تجليّات نيرويي هستند كه فراتر از علم و معرفت ماست» (هربرت اسپنسر)(1).

تنوع اين تفسيرها به گونه اي است كه انديشمندان مغرب زمين را وادار كرده تا اعتراف كنند: «اصطلاح دين داراي يك معناي واحد كه مورد قبول همه باشد، نيست. بلكه پديدارهاي متعدد فراواني تحت نام دين گرد مي آيند كه به گونه اي با هم ارتباط دارند. ارتباطي كه لودويك ويتگنشتاين آن را شباهت خانوادگي(2) مي نامد».

2 ـ خصوص اديان الهي: «ان الدين عندالله الاسلام».

در تعريف دين، توجه ما به همان استعمال دوم لفظ «دين» است، كه خاص اديان الهي و داراي سطوح و مراحل مختلفي، مانند دين نفس الامري و دين مرسل، است

---

مهدي هادوي تهراني